Twee bekende en concrete werkwijzen
Er zijn verschillende manieren om tot partnerschap met ouders te komen. Twee bekende en concrete werkwijzen die worden gehanteerd zijn die van Actief Ouderschap en van Peter de Vries.
Actief Ouderschap
Drie ambassadeurs van PACT voor Kindcentra, Emile Eshuis, Lisette Plasmans en Jitty Runia, hebben samen met Actief Ouderschap op een aantal kindcentra een werkwijze ontwikkeld (gebaseerd op de al bestaande werkwijze van Actief Ouderschap) die ondersteunend blijkt te werken om de verbinding tussen ouders en professionals te versterken.
De werkwijze ziet er als volgt uit:
Start met een voorgesprek met de kindcentrumdirecteur(en) en sleutelfiguren uit de organisatie, waarin de stand van zaken rond partnerschap met ouders en eventuele aandachtspunten gericht op de betrokkenheid van ouders worden doorgenomen.
Organiseer een inspiratiebijeenkomst waarin met het kindcentrum team visie en ambities rond partnerschap met ouders worden geformuleerd . Gebruik hiervoor de ijkpunten en bouwstenen van PACT voor Kindcentra, in combinatie met het model van de 5 partnerschappen van Actief.
Bereid op deze bijeenkomst ook een zogenaamde Wensen- en Verwachtingenavond met ouders voor.
Organiseer vervolgens die Wensen- en Verwachtingenavond: een gespreksavond met alle ouders en medewerkers over wederzijdse wensen en verwachtingen. De avond wordt - bij voorkeur - begeleid door onafhankelijke gespreksleiders. Onafhankelijke (getrainde) gespreksleiders kunnen ervoor zorgen dat er niet meteen oplossingen worden bedacht, maar dat er echt doorgevraagd wordt. Dit is cruciaal om tot een beter begrip van elkaar te komen. Op de Wensen- en Verwachtingenavond gaan groepjes ouders in gesprek met de professionals. De crux is om, voordat de aanwezigen oplossingen formuleren, eerst dieper in te gaan op de thema’s van samenwerken en partnerschap. Het verkennen van de vraag achter de vraag is belangrijk. De gespreksleiders hebben de opdracht om aan elke gesprekstafel te zorgen dat ideeën en oplossingen nog even geparkeerd worden en de thema’s dieper verkend worden. Anders komt men niet tot het antwoord op: wat zouden we nou écht willen samen? De Wensen- en Verwachtingenavond begint met een korte presentatie over het waarom van de samenwerking tussen professionals en ouders. Vervolgens gaan ouders en medewerkers in gemengde groepen in gesprek over de vraag waar ouders tevreden over zijn in de samenwerking en welke wensen, verwachtingen en tips er zijn. En wat blijkt aan het einde van de avond? Er zit veel overlap in de wensen en verwachtingen van ouders én teamleden. Er ontstaat een gevoel van saamhorigheid. Na afloop worden de resultaten van de Wensen- en Verwachtingenbijeenkomst teruggebracht tot een samenhangend overzicht van visie, sterke punten, wensen, verwachtingen en ambities voor samenwerking van ouders en teamleden in het kindcentrum. Het document is zeer uitgebreid vanwege het letterlijk citeren van de opmerkingen die gemaakt zijn. Hierdoor ervaren de deelnemers dat er écht geluisterd is naar alle wensen en verwachtingen.
Neem dit verslag kort na de bijeenkomst door met de kindcentrumdirecteur(en), een aantal gespreksleiders en sleutelfiguren uit de organisatie. Dit verslag wordt in z’n geheel aan alle ouders en teamleden verstuurd. Hiermee ligt er een gedegen basis om partnerschap met ouders verder te verstevigen, passend bij de situatie op het kindcentrum. Pas in de volgende fase wordt dit naar een gedragen programma van activiteiten vertaald.
Zet met het kindcentrum een ‘partnerschapsteam’ op: een team van kindcentrumdirecteur(en), enkele professionals en enkele ouders. Het partnerschapsteam gaat aan de slag met ontwikkelen en uitvoeren van activiteiten op basis van de wensen en verwachtingen. Een partnerschapsteam is een effectieve vorm om ouderpartnerschap planmatig en met draagvlak vorm te geven in het kindcentrum.
“Het verkennen van de vraag achter de vraag is belangrijk.”
“Alleen al door op gezamenlijke ouderavonden verhalen uit te wisselen maakte dat er een ander beeld ontstond. Zo hoorden ook ouders die geen kinderopvang afnemen hoe leuk het is voor kinderen, en dat we meer doen dan oppassen.” & “Onze taak is om ook ouders die niet automatisch als eerste hun hand opsteken te betrekken. Dat is gelukt. Door in coronatijd dagelijks filmpjes op te sturen en ouders te vragen thuis ook filmpjes te maken, zijn we in contact gebleven.”
Pedagogisch medewerker kindercentrum Kiddos, Biervliet: Ramona van Hecke
“De positieve reacties maken dat we zeker doorgaan met actief ouderschap. En als we hier samenwerken werken we ook echt samen. Dat geldt voor alles wat we samendoen. Met het dorp en in onze wijk, met sportverenigingen en zeker ook met onze ouders.” & “Wij doen ons uiterste best om ook andere ouders binnen de school te halen, niet alleen de ouders die al vaker helpen. Ouders waarvan hun kind net op school zitten benaderen we actief. Zij zijn vaak nog niet zo bekend met hoe het hier toegaat, dus spreken we hen persoonlijk. Ouderbetrokkenheid heeft veel te maken met hoe je communiceert.”
Directeur o.b.s. ’t Geuzennest, Biervliet: Judith Gravemaker
“Ik ben in dit kleine dorp geboren en hou van de saamhorigheid. Ik heb na het traject van Actief Ouderschap beter zicht op wat de school doet en kan doen. Er zijn meer contactmomenten. De hele aanpak heeft mij vertrouwen gegeven.” & “Dingen zijn niet vanzelfsprekend. Je moet ze naar elkaar uitspreken. En als je wilt dat ik iets doe als ouder, vraag het dan op een moment dat ik zelf op school ben. Dan sta ik er voor open. Het zijn vaak de kleine dingen die het verschil maken.”
Ouder o.b.s. ’t Geuzennest, Biervliet: Marieke Ingels
“Iedereen komt direct met oplossingen hoe de samenwerking of de communicatie beter kan. De kunst is om niet direct in de oplossingen te gaan zitten. Je moet steeds sec blijven bij wat is gezegd en wat dat nou betekent.” & “Neem bijvoorbeeld verkeersveiligheid. Ouders en professionals hebben 1001 oplossingen voor het parkeerbeleid en hoe dat anders moet. Iedereen stelt meteen activiteiten voor. De truc is om dat uit te stellen en eerst dieper in te gaan op ‘wat zit eronder?’ Wat wordt er écht gevraagd? Wat zou je nou écht willen? Dan kom je in gesprek.”
Gespreksleider Actief Ouderschap: David Kranenburg
‘Nieuwe standaarden ouderbetrokkenheid’
Peter de Vries werkt met de ‘Nieuwe standaarden ouderbetrokkenheid’ om kindcentra de samenwerking effectief en efficiënt vorm te laten geven. Deze twaalf standaarden zijn in onderstaand tabel weergegeven en kunnen worden opgevat als doelen die het kindcentrum moet bereiken om ouderbetrokkenheid goed vorm te geven. Het kindcentrum zorgt ervoor dat elk doel wordt omgezet in concrete acties. Daarvoor kan hier een tabel worden gedownload.